Design Thinking jest jednym z najpopularniejszych i najczęściej rekomendowanych podejść do tworzenia i wypracowywania pomysłów innowacyjnych.

„Design Thinking to podejście do tworzenia nowych produktów i usług w oparciu o głębokie zrozumienie problemów i potrzeb użytkowników”[1]. Ta definicja bardzo dobrze oddaje istotę tego narzędzia. Inną trafną definicję ukuł Arne van Oosterom – „Design Thinking to sposób myślenia, nie zbiór narzędzi albo zestaw kroków”.

Design Thinking nie jest więc tylko narzędziem, które firma może wykorzystać, aby tworzyć jeszcze lepsze produkty czy usługi. Jest to raczej (podobnie jak w przypadku innowacji) zmiana podejścia wobec kreowania nowych koncepcji. W centrum tego podejścia stoi użytkownik – jego realne potrzeby i problemy. Design Thinking nazywa się również Myśleniem Projektowym, a źródłem powstania tego podejścia jest Uniwersytet Stanforda w Kalifornii i lata 80-te i 90-te XX wieku.

Do podstawowych założeń metodologii Design Thinking zalicza się:

• Koncentracja na użytkowniku – w centrum tej metodologii stoi klient – osoba, do której kierowany jest produkt lub usługa. Najważniejsze jest więc zrozumienie jego uświadomionych i nieuświadomionych potrzeb.
• Interdyscyplinarny zespół – czyli zespół z różnymi kompetencjami, różnym doświadczeniem, z różnych branż, dzięki temu można spojrzeć na problem z wielu perspektyw. Jedna z koncepcji tworzenia zespołu interdyscyplinarnego została opisana poniżej.
• Eksperymentowanie i częste testowanie hipotez – Design Thinking zakłada wielokrotne wypuszczanie produktu/usługi do klientów w celu zbadania jego użyteczności w praktyce. Zakłada więc tworzenie wielu prototypów, testowanie ich, poprawę i ponowne wdrażanie.

Metodologię Design Thinking wykorzystuje się do tworzenia rozwiązań pożądanych przez klientów, technologicznie wykonalnych i ekonomicznie opłacalnych. Właśnie dlatego metoda ta jest tak popularna. Nie jest bowiem wyłącznie podejściem teoretycznym. U swych podstaw ma oczywiście przede wszystkim dobro klienta, ale także realność i opłacalność wdrażanego pomysłu. W podejściu tym wykorzystuje się dwa typy myślenia – dywergencyjne i konwergencyjne. Celem myślenia dywergencyjnego jest generowanie pomysłów, rozwiązań, potencjalnych opcji. Charakteryzuje się dużą swobodą, dowolnością i wykorzystywaniem skojarzeń. Myślenie konwergencyjne ma natomiast na celu eliminowanie rozwiązań niepożądanych lub niewłaściwych i dokonywanie wyborów. Jego cechy charakterystyczne to logiczność, racjonalność, podejście skoncentrowane na konkretnych rozwiązaniach. W całym procesie projektowym te dwa typy myślenia stosuje się naprzemiennie.

Źródło: opracowanie własne na podstawie prezentacji Dr Sylwii Wrony dla PARP Centrum Rozwoju MŚP [2]

Z metody tej bardzo chętnie korzystają zarówno korporacje, firmy, fundacje jak i szkoły. Jest to narzędzie uniwersalne. Dlatego każdy podmiot poszukujący innowacyjnych rozwiązań może z niego korzystać. Metodologia Design Thinking składa się z następujących elementów:

Źródło: opracowanie własne na podstawie Stanford Design Thinking Model

Poniżej krótki opis każdego z etapów:

1. Empatia – celem tego etapu jest zrozumienie prawdziwych problemów i potrzeb użytkownika. Jest to etap kluczowy i najtrudniejszy. Wielu bowiem przedsiębiorców zakłada, iż wie czego jego klientom potrzeba i odpowiada na wymyślone przez siebie problemy. Empatyzowanie z klientem, poznanie jego dogłębnych potrzeb, motywacji czy wartości jako sedno metodologii Design Thinking stanowi punkt wyjścia do pracy w dalszych etapach.
2. Definiowanie problemu – po zdefiniowaniu prawdziwych potrzeb klienta docelowego możliwe jest określenie problemu, który w ramach prac projektowych zespół będzie rozwiązywać. Na tym etapie również niezbędne jest zdefiniowanie kryteriów, których spełnienie będzie skutkować skuteczną zmianą dla klienta.
3. Generowanie pomysłów – inaczej ideacja. Na tym etapie przy pomocy myślenia dywergentnego wymyśla się wszelkie możliwe rozwiązania zdefiniowanych problemów. Ważnym założeniem tego etapu jest tworzenie rozwiązań bez ograniczeń, w oparciu o kreatywność i inwencję twórczą zespołu. Etap generowania pomysłów powinien zakończyć się wyborem kilku spośród rozwiązań spełniających wcześniej określone kryteria. Wybrane pomysły staną się prototypami na kolejnym etapie.
4. Prototypowanie – jak wspomniano wyżej, podczas tego kroku wykonuje się prototypy wybranych pomysłów. Prototyp to bardzo podstawowa wersja produktu czy usługi, wykonana często w kilka godzin z dostępnych pod ręką materiałów. Dzięki niej zespół projektowy może sprawdzić swoje rozwiązanie podczas testów.
5. Testowanie – po stworzeniu prototypu rozwiązania następuje jego testowanie na wybranej grupie wstępnych klientów. Ważnym jest, aby osoby testujące prototyp nie brały wcześniej udziału w jego tworzeniu. Ten etap służy weryfikacji początkowych założeń, sprawdzeniu opracowanego pomysłu, kontaktu prototypu z klientem docelowym i wyciągnięcie wniosków do dalszej pracy[3].

Pytanie, które może się nasunąć brzmi – w jakich obszarach najlepiej sprawdza się ta metodologia. Odpowiedź na nie można znaleźć w książce R. Buchanana „Wicked Problems in Design Thinking”, który to proponuje cztery zasadnicze obszary – komunikacja wizualna i symbole, przedmioty i produkty, aktywności i usługi oraz złożone systemy lub środowiska związane z pracą, przestrzenią do życia, zabawy i nauki[4]. Autor rekomenduje więc tą metodologię przede wszystkim branżom kreatywnym – projektantom graficznym, przemysłowym, projektantom produktów i usług.

Jednym z filarów Myślenia Projektowego jest budowa interdyscyplinarnego zespołu. Istnieje wiele podejść do tego zagadnienia. Zdecydowanie bardziej rozbudowane opracowania tego zagadnienia poruszają psychologowie i eksperci branży Human Resources (HR). Autor tej pracy proponuje jedną z koncepcji – koncepcję Jeffa Pattona.

Design Thinking składa się z kilku etapów, a każdy z nich wymaga innych kompetencji. Etap empatyzowania wymaga kompetencji miękkich, prototypowanie zaś technicznych. Jeszcze inne kompetencje będą potrzebne podczas badań z klientami. Dlatego kluczowe dla zastosowania metodologii Design Thinking jak i wdrażania samej innowacji jest zbudowanie zespołu, który będzie się w tych kompetencjach uzupełniał.

Podstawowe kompetencje, których potrzebuje innowacyjny zespół projektowy to:

• projektowanie,
• produkt,
• technologia,
• prawo,
• dane,
• sprzedaż,
• marketing,
• badania,

Po zebraniu osób, które powyższe kompetencje będą posiadać można rozpoczynać pracę nad opracowywaniem i wdrażaniem innowacyjnego produktu/usługi. Oczywistym jest, iż nie zawsze wszystkie te kompetencje znajdą się w zespole.

[1] https://designthinking.pl/co-to-jest-design-thinking/, dostęp z dnia 28.06.2022 r.
[2] https://www.parp.gov.pl/attachments/article/69720/CRMSP_Design_Thinking_Sylwia_Wrona.pdf, dostęp z dnia 02.07.2022 r.
[3] Katarzyna Wojciechowska, Customer Experience Management. Moc pozytywnych doświadczeń na ścieżce Twojego klienta, Helion 2020, s. 208-214
[4] R. Buchanan, Wicked Problems in Design Thinking, Design Issues, 1992, s. 5-21.